مقایسه کارایی حذف جیوه از آب آشامیدنی به‌وسیله ستون‌های آکنده کربن فعال با زئولیت طبیعی کلینوپتی لئولایت وآنتراسیت

محدودیت منابع آبی و خطر بحران آب در ایران و اهمیت بازیابی آب از یک سو و از سویی دیگر افزایش آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی به‌وسیله فلزات سنگین از جمله جیوه که ناشی از ورود فاضلابهای صنعتی و شهری می‌باشد، یافتن راه‌حلهای قابل قبول زیست‌محیطی را در جهت حذف این ماده از منابع آبی ضروری می‌سازد. روشهای مختلفی برای حذف جیوه از منابع آب پیشنهاد گردیده است. این روشها علاوه بر تأثیر قابل قبول بر حذف ماده مذکور باید از لحاظ قابل اجرا بودن و داشتن صرفه اقتصادی نیز مورد توجه قرار گیرند. در این تحقیق از ستون‌های کربن فعال دانه‌ای، زئولیت و آنتراسیت به‌عنوان جاذبهای ارزان قیمت و پر بازده به‌منظور حذف جیوه استفاده گردید. قابلیت جاذبهای مذکور و نیز اثر عوامل مختلف مؤثر بر کارایی حذف شامل تغییرات pH که در محدوده مورد قبول برای آشامیدن می‌باشد (8-6) ، تغییرات غلظت جیوه ورودی به سیستم ( ppm1 ، 0/75، 0/5، 0/25) و تغییرات زمان تماس (3 ،1،2، 5/0ساعت) در حذف ماده مذکور مورد مطالعه قرار گرفت. اندازه‌گیری غلظت جیوه در نمونه‌های آب ورودی و خروجی از ستون‌ها به روش اسپکتروفتومتری در طول موج 492 نانومتر با معرف دی تیزون انجام شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده از این تحقیق مشخص گردید با کاهش غلظت ماده ورودی از ppm 1به ppm 0/25 در شرایط ثابت، درصد حذف جیوه در ستون‌های جاذب آنتراسیت، کربن فعال و زئولیت به‌ترتیب از22 درصد، 63 درصد و 55 درصد به 28 درصد، 72 درصد و 64 درصد  افزایش می‌یابد. همچنین در شرایط ثابت با افزایش زمان ماند از 0/5 ساعت به 3 ساعت، درصد حذف جیوه به‌ترتیب برای ستون‌های آنتراسیت، کربن فعال و زئولیت از 22، 56 و 54 درصد به 42، 86 و 82 درصد افزایش پیدا می‌کند. همچنین افزایش pH در محدوده، موجب افزایش کارایی ستونها می‌گردد. در مجموع نقش عامل زمان ماند در کارایی حذف جیوه به‌وسیله ستون کربن فعال به مراتب بیشتر از ستون‌های زئولیت و آنتراسیت مورد مطالعه بوده است. با تغییر پارامترهای مختلف مورد مطالعه در این تحقیق، کارایی حذف جیوه با استفاده از ستون کربن فعال، زئولیت و آنتراسیت به‌ترتیب دامنه 51 تا 92 درصد، 42 تا 88 درصد و 16 تا 52 درصد داشت. بیشترین کارایی حذف مربوط به ستون آکنده کربن فعال بوده و با توجه به سهولت کاربرد، هزینه پائین و نیز کارایی حذف بالا، می‌توان کربن فعال را به‌عنوان مناسب‌ترین جاذب به منظور حذف جیوه از منابع آب آشامیدنی معرفی نمود.